Rożdiestwo Christowo (Boże Narodzenie) u prawosławnych

Trzynastodniowa różnica w obchodach bierze się ze stosowania różnych kalendarzy. Kościół prawosławny nie przyjął reformy kalendarza wprowadzonej przez papieża Grzegorza XIII w 1582 roku. Różnica między starym kalendarzem juliańskim (stary styl) a gregoriańskim (nowy styl) wynosi obecnie 13 dni. Do pierwszej wojny światowej we wszystkich Kościołach prawosławnych obowiązywał kalendarz juliański (tzw. stary styl). Obecnie niektóre Kościoły prawosławne stosują nowy, a inne stary styl.

W Ewangeliach nie występuje data narodzin Jezusa Chrystusa. Dzień 7 stycznia (25 grudnia wg starego stylu) wybrano nie na podstawie informacji biblijnych, lecz ze względu na rzymskie święta, które obchodzono pod koniec roku, kiedy to na półkuli północnej następuje przesilenie zimowe. Urządzano wtedy Saturnalia (ku czci Saturna – boga rolnictwa) oraz połączone święta dwóch bóstw słońca: rzymskiego Sola i perskiego Mitry. Narodziny obu bogów świętowano właśnie tego dnia, na który to dzień według kalendarza juliańskiego przypadało przesilenie zimowe.

Te pogańskie święta zaczęto "chrystianizować" w roku 350 gdy papież Juliusz I ogłosił 25 grudnia dniem narodzin Chrystusa.
Obchody Bożego Narodzenia stopniowo wzbogacały się o inne obrzędy związane z przesileniem lub je zastępowały.

Post i wigilia

Boże Narodzenie jest w prawosławiu jednym z 12 tzw. "wielkich świąt", a także jednym z czterech spośród nich, które jest poprzedzone postem, tzw. Filipowym. Trwa on 40 dni. Jego celem jest uświęcenie ostatnich dni roku sakramentem odnowienia duchowej jedności z Bogiem i przygotowanie się do świąt. Post kończy się wigilią. Prawosławnych obowiązuje w tym dniu ścisły post, aż do kolacji wigilijnej.

Podczas kolacji wigilijnej wierni dzielą się prosforą (z grec. ofiara), czyli wypiekanym przaśnym chlebem - odpowiednikiem opłatka w Kościele katolickim.

Ikona przedstawiająca symbolicznie 12 Wielkich Świąt


Na wigilijnych stołach pojawią się tradycyjne potrawy, jak karp w galarecie, pierogi z grzybami i kapustą, czy barszcz z uszkami. Podobnie jak u katolików, u prawosławnych jest też sianko pod obrusem i dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa.

Święta trwają trzy dni.

Pierwszego dnia świąt obchodzi się narodzenie Jezusa w Betlejem, a w cerkwiach odprawiana jest liturgia św. Bazylego Wielkiego.

Drugiego czci się Najświętszą Marię Pannę, która narodzinami Dzieciątka połączyła ze sobą Niebo i Ziemię.

Trzeciego dnia wspomina się pierwszego męczennika, świętego Stefana, który oddał życie za Chrystusa narodzonego w Betlejem i zmartwychwstałego. Drugiego i trzeciego dnia świąt w cerkwiach odprawia się liturgię św. Jana Złotoustego.

W cerkwi nie ma żłóbka. Wierni adorują ikonę Bożego Narodzenia, w której opowiedziana jest cała historia święta. Ikona wystawiana jest zawsze na środek świątyni.



Wśród 250 parafii tego Kościoła w Polsce, podzielonego na 6 diecezji, znajduje się również oleśnicka parafia pw. Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w przy ulicy Łużyckiej 20. Skupia ona około 200 wiernych.
Należy do dekanatu Wrocław diecezji wrocławsko-szczecińskiej. Proboszczem jest ks. mitrat Jerzy Szczur.  

Więcej informacji historycznych o świątyni można przeczytać w opracowaniach o historii zabytków Oleśnicy, dr Marka Nienałtowskiego.